Ένα μητρώο με πολλά ερωτηματικά

Για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες έρχεται στη Βουλή ένα νομοσχέδιο για την ίδρυση «μητρώου εμπόρων αγροτικών προϊόντων, εφοδίων και εισροών». Το προηγούμενο ν/σ είχε την υπογραφή της κυρίας Μπατζελή και έμεινε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, αφού η ίδια αντικαταστάθηκε στην ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Το νέο ν/σ, εντελώς διαφορετικό, εισήχθη για συζήτηση στα μέσα Μαρτίου και ο νυν υπουργός Κώστας Σκανδαλίδης (αλλά και οι υπόλοιποι υπουργοί που το συνυπογράφουν) εξηγεί στην αιτιολογική έκθεση ότι «επιχειρείται η εμπέδωση της αξιοπιστία και της ασφάλειας των σχετικών με τα αγροτικά προϊόντα συναλλαγών, γεγονός που εναρμονίζεται απόλυτα με τη γενική – εθνική και κοινοτική – τάση για την πιστοποίηση και αξιολόγηση των εμπλεκομένων στη διακίνηση των αγροτικών προϊόντων».

Στο μητρώο αυτό, έχουν υποχρέωση να εγγραφούν όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται ως έμποροι αγροτικών προϊόντων, «εφόσον λάβουν Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ) στον Τομέα Α (Γεωργία, Δασοκομία και Αλιεία) και στις κατηγορίες 01 (φυτική και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες) και 02 (δασοκομία και υλοτομία)».

Με την εγγραφή τους αποκτούν ένα Ειδικό Αριθμό Εγγραφής, τον οποίο πλέον πρέπει να αναφέρουν σε κάθε τους συναλλαγή. Η εγγραφή στο Μητρώο γίνεται με αίτηση κάθε ενδιαφερόμενου και αρμόδια υπηρεσία τήρησής του είναι η Διεύθυνση Αγροτικής Πολιτικής και Τεκμηρίωσης του ΥΠΑΑΤ. Για την εγγραφή απαιτούνται τα πλήρη στοιχεία του προσώπου ή της εταιρείας (επωνυμία, στοιχεία ταυτότητας, ΑΦΜ, έδρα, στοιχεία επικοινωνίας), φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, βεβαίωση εγγραφής στο Επιμελητήριο της έδρας τους, πιστοποιητικό από το Πρωτοδικείο ότι δεν τελούν σε πτώχευση, ή σε διαδικασία συνδιαλλαγής (άρθρο 99), ή σε αναγκαστική διαχείριση, ή ότι δεν έχουν παραπεμφθεί για αδικήματα απάτης, εκβίασης, πλαστογραφίας, ψευδορκίας, δόλιας χρεοκοπίας, ή ότι δεν τελούν σε καθεστώς εκκαθάρισης και βεβαίωση ποινικού μητρώου. Μάλιστα οι ενημερότητες, το πιστοποιητικό του Πρωτοδικείου και το ποινικό μητρώο πρέπει να επανυποβάλλονται σε ετήσια βάση και το αργότερο μέχρι τέλος Απριλίου κάθε έτους.

Εγγυητική επιστολή και… ποινές

Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η εγγυητική επιστολή που ορίζεται σε ποσό από 30.000 ευρώ μέχρι 150.000 ευρώ «ανάλογα με την οικονομική κατάσταση κάθε εμπόρου». Τα κριτήρια θα καθοριστούν με απόφαση του ΥΠΑΑΤ. Της υποχρέωσης αυτής απαλλάσσονται όσοι διαθέτουν «συναφείς» εγκαταστάσεις (τυποποιητήρια, συσκευαστήρια, ψυκτικές ή αποθηκευτικές εγκαταστάσεις, ιδιόκτητα ή μισθωμένα).

Ταυτόχρονα με την αίτηση εγγραφής στο Μητρώο ο έμπορος δίνει στο υπουργείο την άδεια να δημοσιοποιήσει την ταυτότητα, τον τομέα δραστηριότητας, το ΑΦΜ και τον ΚΑΔ. Έτσι το Μητρώο θα βρίσκεται αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΥΠΑΑΤ, ενώ τα στοιχεία του θα δίνονται και σε ειδική τηλεφωνική γραμμή. Το Μητρώο επίσης προβλέπεται από το νομοσχέδιο ότι θα μπορεί να «συσχετίζεται» με το Παρατηρητήριο Τιμών Αγροτικών Προϊόντων «με σκοπό τον καλύτερο εντοπισμό των υπευθύνων για φαινόμενα αισχροκέρδειας».

Αν και πλευρές της εφαρμογής του Μητρώου παραπέμπονται σε υπουργικές αποφάσεις, το ν/σ είναι αρκετά αναλυτικό σε ό,τι αφορά τις συνέπειες που θα έχει ο έμπορος αν δεν τηρεί τις διατάξεις αυτού του νόμου. Έτσι ορίζονται οι ποινές της προσωρινής διαγραφής από το Μητρώο, της οριστικής διαγραφής, αλλά και της «κατάπτωσης» της εγγυητικής επιστολής, οι οποίες επιβάλλονται με απόφαση του προϊσταμένου της Διεύθυνσης Αγροτικής Πολιτικής και Τεκμηρίωσης.

Με προσωρινή διαγραφή τιμωρείται όποιος έμπορος δεν επανυποβάλει εμπρόθεσμα τα δικαιολογητικά εγγραφής, όποιος παραπέμπεται για απάτη, εκβίαση, πλαστογραφία, ψευδορκία και δόλια χρεοκοπία και μέχρι να εκδοθεί αμετάκλητη δικαστική απόφαση και όσοι καταχωρούνται στον Τειρεσία και για όσο χρονικό διάστημα ισχύει η καταχώριση αυτή.

Με οριστική διαγραφή από το Μητρώο τιμωρούνται οι έμποροι που τυχόν καταδικαστούν αμετάκλητα για απάτη, εκβίαση, πλαστογραφία, ψευδορκία και δόλια χρεοκοπία.

Η κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής επιβάλλεται στην περίπτωση που ο εγγεγραμμένος στο Μητρώο έμπορος καταστεί «υπερήμερος» στις εμπορικές πράξεις με αγρότες εγγεγραμμένους στο Μητρώο Αγροτών για διάστημα πέραν των 30 ημερών. Βέβαια, στην περίπτωση αυτή απαιτείται καταγγελία του θιγόμενου. Το ποσό της εγγυητικής επιστολής παραμένει στη διάθεση του υπουργείου και ο ενδιαφερόμενος αγρότης μπορεί να την χρησιμοποιήσει σύμφωνα με το Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Τέλος μια ακόμη «ποινή» που προβλέπει το ν/σ έχει φορολογικές συνέπειες: η μη αναγραφή του Ειδικού Αριθμού Εγγραφής στο Μητρώο σε φορολογικά παραστατικά, μπορεί να στερήσει από όλους τους συναλλασσόμενους (άρα και τους αγρότες) το δικαίωμα επιστροφής του ΦΠΑ και του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης Καυσίμων.

Οι έμποροι κρέατος αναμένουν ενημέρωση…

Η σύσταση αυτού του νέου Μητρώου δεν φαίνεται να έχει τύχει καμιάς διαβούλευσης με τους εμπόρους κρέατος, αν και τους αφορά. Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν είχε προηγηθεί καμιά συνάντηση με τους φορείς τους, ενώ και στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής κλήθηκαν μόνο οι έμποροι της κεντρικής λαχαναγοράς.

Σύμφωνα με όσα μας δήλωσαν παράγοντες της αγοράς, η πρόβλεψη εγγυητικής επιστολής για όσους δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις σημαίνει ότι μπορούν να νομιμοποιηθούν όλοι οι «γυρολόγοι» έμποροι. Πάγια θέση των εμπόρων κρέατος, όπως έχει διατυπωθεί και σε επιστολές τους προς τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου, είναι να αναγνωρίζονται ως έμποροι μόνο όσοι διαθέτουν ιδιόκτητες ή μισθωμένες εγκαταστάσεις που εγγυώνται την ασφαλή διακίνηση του κρέατος, γεγονός που δεν φαίνεται να λαμβάνεται υπόψη από το συγκεκριμένο ν/σ. Προβληματισμό προκαλεί άλλωστε και η κλιμάκωση του ποσού της εγγυητικής επιστολής, αφού δεν είναι σαφή τα κριτήρια.

Ένα δεύτερο σημείο που θέτουν οι έμποροι είναι η ανάρτηση ενός «μητρώου» εδώ και λίγους μήνες στην ιστοσελίδα του ΕΛΟΓΑΚ, το οποίο και δεν αναφέρεται πουθενά στο κείμενο του ν/σ. Η ανάρτηση αυτή έχει προκαλέσει ήδη αντιδράσεις, αφού δεν είναι σαφές από πού προέκυψαν τα στοιχεία εγγραφής.

Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος της διασφάλισης των παραγωγών στις συναλλαγές τους, αλλά και ο έλεγχος του κυκλώματος εμπορίας αγροτικών (άρα και κτηνοτροφικών) προϊόντων δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται με τη θέσπιση ενός ακόμα μητρώου (πλάι στα άλλα που τηρούνται: εμπορικό μητρώο, μητρώο εμπόρων κρέατος), αφού δεν τίθενται σαφή κριτήρια ελάχιστων προϋποθέσεων που πρέπει να πληροί όποιος φέρει την ιδιότητα του εμπόρου.