Τι θα φέρει το «κούρεμα» του χρέους στην αγορά κρέατος

Δεν πρόλαβε λοιπόν να αρχίσει να εφαρμόζεται η «συμφωνία της 21ης Ιουλίου», που αντάλλασσε τα σχεδόν… χρεοκοπημένα ομόλογα του ελληνικού κράτους με άλλα, κατά 21% ελαφρυμένα από το βάρος, και ήρθε η επόμενη «ιστορική συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου», που κουρεύει ένα μέρος των ομολόγων κατά 50%. Με αυτό το… δώρο που μας έκαναν οι Ευρωπαίοι φίλοι μας (και αφού με τα πολλά βρήκαμε κυβέρνηση για να εγκρίνει το όλο πακέτο) υπολογίζεται ότι η Ελλάδα θα μειώσει κατά 100 δισ. το χρέος της (το πραγματικό «κούρεμα» είναι δηλαδή αρκετά μικρότερο από 50%), αναλαμβάνοντας όμως την υποχρέωση να εκτελεί πιστά τους προϋπολογισμούς κάθε έτους. Πράγμα που σημαίνει ότι για κάθε ένα ευρώ που δεν θα εισπράττεται, θα βρίσκεται αυτομάτως από αλλού η πηγή είσπραξής του. Τα συνηθισμένα δηλαδή… επειδή δεν θα βρίσκονται τα ευρώ, θα έρχονται καινούργια σκληρά μέτρα «ισοδύναμης απόδοσης».

Αυτή μάλιστα την αλυσίδα, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, θα την ελέγχουν στενά και καθημερινά οι επιτηρητές των Ευρωπαίων εταίρων, που θα εγκατασταθούν στα υπουργεία και θα παρακολουθούν (και θα εγκρίνουν) τα πάντα.

Δεν σκοπεύουμε να κάνουμε οικονομική ανάλυση και να αναπτύξουμε πιθανά και απίθανα σενάρια. Εξάλλου, έχουν ήδη γραφτεί πάρα πολλά για το θέμα. Μας απασχολεί όμως το τι σημαίνει το «κούρεμα του χρέους» για την αγορά του κρέατος, αυτήν που βλέπουμε εδώ και μήνες να ταλαιπωρείται από διάφορες κακουχίες (αν και είναι αλήθεια ότι βαστάει ακόμα). Μιλάμε λοιπόν για τρία επίπεδα συνεπειών, οι οποίες όμως είχαν κάνει την εμφάνισή τους και από πριν. Μόνο που τώρα (με την επιφύλαξη να γίνουν γνωστές όλες οι λεπτομέρειες του σχεδίου «κουρέματος») θα ενταθούν σε ακραία μορφή.

Καταρχήν, οι τράπεζες. Σήμερα, οι τράπεζες είναι το κεντρικό σημείο της οικονομικής ζωής στο σύνολό της. Με το «κούρεμα» 50% των ομολόγων που έχουν στην κατοχή τους, θα αντιμετωπίσουν ένα σοβαρό πρόβλημα και θα χρειαστούν ανακεφαλαιοποίηση, να βάλουν δηλαδή οι μέτοχοι το χέρι στην τσέπη, ή να προσφύγουν στον ειδικό μηχανισμό στήριξης της πολιτείας (σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση, μερικές μπορεί να χρειαστεί για ένα διάστημα να κρατικοποιηθούν, καθώς θα πρέπει να πάρουν αρκετά χρήματα από το μηχανισμό αυτό).

Σε κάθε περίπτωση, και ενόψει αυτού του ενδεχόμενου, θεωρείται σίγουρο ότι οι τράπεζες θα αναγκαστούν να μειώσουν ακόμη περισσότερο τη δανειοδότηση επιχειρήσεων, καθώς τώρα πλέον θα είναι περισσότερο αναγκασμένες να μαζεύουν ρευστό κι όχι να δίνουν. Σε μια αγορά που λίγο απέχει από το να ρημάξει, η κυκλοφορία του χρήματος θα βραδύνει ακόμη περισσότερο και οι επιχειρήσεις θα βρίσκουν όλο και πιο δύσκολα πρόσβαση σε χρηματοδότηση.

Δεύτερον, οι εμπορικές συναλλαγές. Επειδή το κρέας αφορά μία σε πολύ μεγάλο βαθμό εισαγωγική δραστηριότητα, έχει σημασία τι σημαίνει το «κούρεμα» του χρέους για τις εισαγωγές. Εδώ τα πράγματα είχαν ήδη δυσκολέψει πάρα πολύ από τις αρχές του 2010. Η ανησυχία μετά το «κούρεμα» φαίνεται να μεγαλώνει, όπως ομολογούν παράγοντες της αγοράς. Αυτό που λένε είναι ότι η αξιοπιστία της Ελλάδας θα βρεθεί στο ναδίρ και οι εισαγωγείς θα βρεθούν σε ακόμη πιο δύσκολη θέση. Πρακτικά, οι ξένοι οίκοι, ή θα βλέπουν ζεστό χρήμα μπροστά στα μάτια τους ή δεν θα φορτώνουν. Ακόμη κι αν βλέπουν Έλληνες εισαγωγείς που τους έχουν καλούς πελάτες επί 30 χρόνια, φοβούνται. Δεν φοβούνται τον πελάτη, φοβούνται την τράπεζα. Κι όχι μόνο την τράπεζα, αλλά και την ίδια τη χώρα, για την οποία πολλοί στο εξωτερικό υποθέτουν ότι δύσκολα θα αποφύγει τη χρεοκοπία. Ήδη πολλές ελληνικές εταιρείες έχουν προβλήματα στις εξωτερικές αγορές, οι εγγυητικές επιστολές ελληνικών τραπεζών δεν γίνονται δεκτές. Το γεγονός μάλιστα ότι οι εταιρείες δεν ασφαλίζουν ακόμη και παραδοσιακά πολύ καλούς Έλληνες πελάτες-εισαγωγείς, δίνει κατά πολλούς ένα μήνυμα: «μη βασίζεστε στην Ελλάδα, βρείτε άλλες αγορές».

Αυτό δεν θα ήταν κακό αν μιλούσαμε για μια άλλη Ελλάδα. Για μια Ελλάδα δηλαδή που θα ήταν αυτάρκης σε κρέας.

Το τρίτο επίπεδο συνεπειών είναι το αυτονόητο. Αν, για να «κουρευτούν» τα ομόλογα, θα πρέπει να εφαρμοστούν πολλά ακόμη πακέτα όλο και πιο σκληρής λιτότητας σε μια οικονομία που βασιζόταν εδώ και χρόνια στην κατανάλωση, τότε είναι φανερό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη μιζέρια της αγοράς. Μέχρι σήμερα, τα κρεοπωλεία δείχνουν μια μείωση τζίρου 40%. Αντίστοιχα, από το ρεπορτάζ που κάνουμε, προκύπτει ότι στα τμήματα κρεοπωλείου πολλών καταστημάτων σούπερ μάρκετ παρατηρείται πτώση άνω του 50%. Ο κοινός νους λέει λοιπόν ότι η πτώση της κατανάλωσης θα βάλει σε ακόμη χειρότερη κατάσταση την αγορά. Πρακτικά, αυτό θα σημαίνει ένταση της ύφεσης, λιγότερα έσοδα για το κράτος, και την ανάγκη για νέα μέτρα. Ο φαύλος κύκλος που άνοιξε αλόγιστα και με τις πιο εύκολες λύσεις (αφαίμαξη μισθωτών και συνταξιούχων) υπό το σύνθημα «να διασώσουμε τη χώρα», θα συνεχιστεί, σε χειρότερη μάλλον μορφή, με ό,τι αυτό σημαίνει για το επίπεδο της κατανάλωσης.

Εφόσον οι βασικές γραμμές της πολιτικής και της οικονομίας παραμένουν στις ως τα σήμερα γνωστές κατευθύνσεις, είναι σίγουρο ότι οι παραπάνω συνέπειες του «κουρέματος» των ομολόγων δεν θα ξεφεύγουν από το πλαίσιο που περιγράψαμε.