Από τις αντιπροσωπείες 11 κρατών μελών υποστηρίχθηκαν η Γερμανία και η Αυστρία στην πρόσφατη συνεδρίαση των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, όπου κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για να συμπεριληφθούν περισσότερα τρόφιμα στην υποχρεωτική ένδειξη προέλευσης.
«Οι υπάρχοντες κανονισμοί της ΕΕ δεν επαρκούν ακόμη για την επίτευξη των στόχων της διαφάνειας και της βιωσιμότητας», ανέφερε το σημείωμα που παρουσίασαν οι δύο χώρες, οι οποίες προσέθεσαν ότι η επέκταση των κανόνων της Ένωσης για την υποχρεωτική σήμανση προέλευσης θα μπορούσε να βοηθήσει τους καταναλωτές να επιλέξουν προϊόντα με μικρότερη απόσταση μεταφοράς και αλυσίδων εφοδιασμού.
Σημειώνεται ότι η ΕΕ απαιτεί επί του παρόντος την επισήμανση προέλευσης μόνο για ορισμένα τρόφιμα, όπως τα αυγά, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, το μέλι, το ελαιόλαδο και ορισμένα είδη κρέατος.
Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη –συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Φινλανδίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Λιθουανίας, της Πορτογαλίας, της Ρουμανίας και της Ισπανίας– έχουν στο παρελθόν εγκρίνει τις δικές τους απαιτήσεις επισήμανσης για άλλα προϊόντα, επικαλούμενα το δικαίωμα των καταναλωτών να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις σχετικά με τις διατροφικές τους επιλογές.
Καμία πρόοδος από το 2020
Ως μέρος της εμβληματικής πολιτικής της Ένωσης για τα τρόφιμα «Farm to Fork», το 2020 υπήρξε η δέσμευση για την εξέταση του ενδεχομένου επέκτασης της υποχρεωτικής επισήμανσης προέλευσης σε περισσότερα προϊόντα, ως μέρος μιας συνολικής αναθεώρησης του κανονισμού της ΕΕ για την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές (FIC).
Ωστόσο, καμία τέτοια πρόταση δεν έχει κατατεθεί ακόμη.
«Συνεχίζουμε να συλλέγουμε στοιχεία και δεδομένα, ιδιαίτερα για τις επιπτώσεις της επισήμανσης των τροφίμων στους υπεύθυνους επιχειρήσεων τροφίμων, τις τιμές καταναλωτή, τη συμπεριφορά των καταναλωτών και την εσωτερική αγορά», είπε σε δημοσιογράφους η Επίτροπος Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών, Mairead McGuinness, αναπληρώτρια του συναδέλφου της στον τομέα της γεωργίας Janusz Wojciechowski.
Η κυρία McGuinness περιέγραψε την επισήμανση προέλευσης ως ένα «ευαίσθητο θέμα» για το οποίο δεν υπάρχει συναίνεση και το οποίο θα εναπόκειται στη μελλοντική εκτελεστική εξουσία της ΕΕ να αποφασίσει, μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου.
Ακόμα διχασμένοι οι εταίροι
«Η προέλευση των τροφίμων είναι ολοένα και πιο σημαντική για πολλούς ανθρώπους στην Ευρώπη», δήλωσε ο Αυστριακός υπουργός Γεωργίας, Norbert Totschnig, καλώντας το σημερινό ή το επόμενο σώμα της ΕΕ να υποβάλει «τάχιστα» μια πρόταση που υποστηρίζει την τοπική γεωργία.
Ο Ισπανός συνάδελφός του, Luis Planas Puchades, ζήτησε επίσης «μια εναρμονισμένη προσέγγιση» για την επισήμανση προέλευσης σε ολόκληρη την Ένωση, προσθέτοντας ότι η κίνηση της ΕΕ να βελτιώσει τη διαφάνεια σχετικά με την προέλευση του μελιού νωρίτερα φέτος έδειξε το δρόμο προς τα εμπρός.
Άλλοι, ωστόσο, έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για τις πιθανές ακούσιες συνέπειες μιας τέτοιας αλλαγής, συμπεριλαμβανομένου του αυξημένου ανταγωνισμού μεταξύ αγροτών από διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ, υψηλότερο διοικητικό φόρτο για τους παραγωγούς τροφίμων και πιθανή αύξηση των τιμών των τροφίμων.
Ο Ιρλανδή υπουργός Γεωργίας, Charlie McConalogue, εξέφρασε ανησυχίες για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της ενιαίας αγοράς και είπε ότι η καταγωγή «δεν είναι πάντα ο βασικός παράγοντας».
Ομοίως, ο Δανός ομόλογός της, Jacob Jensen, πρότεινε να επικεντρωθεί αντ ‘αυτού στην επισήμανση «σε σχέση με το κλίμα, την καλή διαβίωση των ζώων και τη διατροφή».
Η Πολωνία και η Βουλγαρία αναγνώρισαν τη σημασία του θέματος, αλλά τόνισαν την ανάγκη μιας «εκτίμησης επιπτώσεων» για να σταθμιστούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της επισήμανσης προέλευσης.
Το «μωσαϊκό» εθνικών μέτρων
Την τελευταία δεκαετία, τουλάχιστον οκτώ χώρες της ΕΕ έχουν εισαγάγει εθνικά υποχρεωτικά συστήματα επισήμανσης για ορισμένα προϊόντα διατροφής, τα οποία επιτρέπονται βάσει του κανονισμού FIC, εάν δικαιολογούνται από συγκεκριμένους λόγους, όπως η προστασία των καταναλωτών.
Συγκεκριμένα, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα υπέβαλαν αίτηση το 2016 για να καταστεί υποχρεωτική η προέλευση του γάλακτος στις ετικέτες του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Η Ισπανία ακολούθησε το παράδειγμά της τον επόμενο χρόνο.
Άλλες χώρες όπως η Φινλανδία, η Λιθουανία, η Πορτογαλία και η Ρουμανία, υιοθέτησαν επίσης εθνικά συστήματα επισήμανσης προέλευσης τροφίμων.
Ωστόσο, ενώ τέτοια μέτρα χαιρετίστηκαν από τις οργανώσεις καταναλωτών και αγροτών των χωρών, δεν ήταν χωρίς διαμάχες.
Μετά από απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ, τον Μάρτιο του 2021 το ανώτατο δικαστήριο της Γαλλίας ακύρωσε το εθνικό μέτρο για την επισήμανση του γάλακτος, λέγοντας ότι το Παρίσι απέτυχε να αποδείξει σύνδεση μεταξύ της προέλευσης του προϊόντος και των ιδιοτήτων του, όπως απαιτείται από τους κανόνες της ΕΕ.
ΠΗΓΗ: Euractiv