Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Διαδικασίες ελέγχου, διοικητικά μέτρα και κυρώσεις στον τομέα των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων με Προστατευόμενες Ονομασίες Προέλευσης, Προστατευόμενες Γεωγραφικές Ενδείξεις και Εγγυημένων Παραδοσιακών Ιδιότυπων Προϊόντων».
Σκοπός και αντικείμενο του ν/σ
Σκοπός του σχεδίου νόμου του ΥπΑΑΤ είναι:
α) ο εκσυγχρονισμός και η αναμόρφωση του συστήματος ελέγχου του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού «ΔΗΜΗΤΡΑ» (εφεξής «ΕΛ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ») για τα προϊόντα με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης, Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη και τα Εγγυημένα Παραδοσιακά Ιδιότυπα Προϊόντα (εφεξής «Π.Ο.Π.», «Π.Γ.Ε.» και «Ε.Π.Ι.Π.» αντίστοιχα),
β) η ενίσχυση και επιτάχυνση του συστήματος επιβολής διοικητικών μέτρων συμμόρφωσης και προστίμων για παραβιάσεις της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας των προϊόντων με Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π. και
γ) η εν γένει αντιμετώπιση των ζητημάτων που αφορούν στην παρακολούθηση της εφαρμογής του εθνικού και του ενωσιακού πλαισίου στον τομέα των προϊόντων με Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π., για την ενίσχυση της κατοχύρωσης και αναγνώρισης των προϊόντων αυτών, μέσω και της προσαρμογής της υφιστάμενης νομοθεσίας για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/1143, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Απριλίου 2024, σχετικά με τις γεωγραφικές ενδείξεις για τον οίνο, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα, καθώς και σχετικά με τα εγγυημένα παραδοσιακά ιδιότυπα προϊόντα και τις προαιρετικές ενδείξεις ποιότητας για τα γεωργικά προϊόντα, ο οποίος τροποποιεί τους Κανονισμούς (ΕΕ) 1308/2013, (ΕΕ) 2019/787 και (ΕΕ) 2019/1753 και καταργεί τον Κανονισμό (ΕΕ) 1151/2012 (L της 23.4.2024, εφεξής «Βασικός Κανονισμός»).
Αντικείμενο του νομοσχεδίου είναι:
α) ο ορισμός της Διεύθυνσης Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ως αρμόδιας αρχής και σημείου επαφής με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προστασία ελληνικών γεωγραφικών ενδείξεων (Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε.) στο πλαίσιο της Πράξης της Γενεύης της Συμφωνίας της Λισσαβόνας για τις ονομασίες προέλευσης και τις γεωγραφικές ενδείξεις της 24ης.10.2019 (L 271),
β) ο ορισμός του ΕΛ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ ως αρμόδιας αρχής για τη λήψη των κατάλληλων διοικητικών και δικαστικών μέτρων για την απενεργοποίηση της πρόσβασης σε ονόματα τομέα από την επικράτεια, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 42 του Βασικού Κανονισμού,
γ) η θέσπιση συστήματος παρακολούθησης των συστημάτων ποιότητας από τη Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κατόπιν ενημέρωσης από τον ΕΛ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ,
δ) η ενίσχυση του συστήματος ελέγχου των προϊόντων με Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π. με:
δα) τη συγκέντρωση των διοικητικών μέτρων συμμόρφωσης και προστίμων σε ενιαίο πίνακα, καθώς και τον ορισμό κριτηρίων επιμέτρησης για κάθε μη συμμόρφωση, τα οποία αξιολογούνται και βαθμολογούνται, με σκοπό οι κυρώσεις να επιβάλλονται με βάση τις αρχές της αποτελεσματικότητας, της αποτρεπτικότητας και της αναλογικότητας,
δβ) τη θεσμοθέτηση επιβολής εκ μέρους του ΕΛ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ διοικητικών μέτρων συμμόρφωσης,
δγ) την πρόβλεψη εισήγησης εκ μέρους του ΕΛ.Γ.Ο.-ΔΗΜΗΤΡΑ για το εύρος του επιβαλλόμενου προστίμου, σε αντικατάσταση της απλής παραπομπής της υπόθεσης για επιβολή προστίμου,
δδ) την επιτάχυνση της διαδικασίας επιβολής των προστίμων με την πρόβλεψη μιας μόνο επιτροπής για την εξέταση των μη συμμορφώσεων και την ενημέρωση των επιχειρήσεων από τον ίδιο τον ΕΛ.Γ.Ο.-ΔΗΜΗΤΡΑ,
δε) την πρόβλεψη της δυνατότητας του ΕΛ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ να υποβάλλει μηνύσεις στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές για αξιόποινες πράξεις που διαπιστώνει στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων του και να παρίσταται κατά την ποινική προδικασία και δίκη προς υποστήριξη της κατηγορίας,
ε) η θέσπιση συστήματος αναγνώρισης ομάδων παραγωγών για κάθε προϊόν με Π.Ο.Π. ή Π.Γ.Ε., για την ενδυνάμωση της διαχείρισης και προστασίας τους,
στ) η ρύθμιση θεμάτων που αφορούν στην επισήμανση των τροφίμων στα οποία χρησιμοποιούνται ως συστατικά προϊόντα με Π.Ο.Π. ή Π.Γ.Ε. και τα διοικητικά μέτρα και πρόστιμα για τις παραβάσεις σε αυτό τον τομέα, για την ενίσχυση της προστασίας τους, και
ζ) η διαμόρφωση πλαισίου για τις περιπτώσεις που η αρχή που διενεργεί τον έλεγχο διαπιστώσει μη συμμόρφωση σε τομέα αρμοδιότητας άλλης ελεγκτικής αρχής, για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της αγοράς των προϊόντων που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Αρμόδιες αρχές και αρμοδιότητες
- Η Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ορίζεται ως:
α) κεντρική αρμόδια αρχή, η οποία συντονίζει και παρακολουθεί την εφαρμογή του συστήματος ελέγχου που ισχύει στον τομέα των προϊόντων με Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π., καθώς και των προαιρετικών ενδείξεων ποιότητας και εισηγείται στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων τη λήψη συμπληρωματικών μέτρων για την εφαρμογή του,
β) αρμόδια αρχή για την αναγνώριση των ομάδων παραγωγών του άρθρου 16,
γ) αρμόδια αρχή και σημείο επαφής με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προστασία ελληνικών γεωγραφικών ενδείξεων (Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε.) στο πλαίσιο της Πράξης της Γενεύης της Συμφωνίας της Λισσαβόνας για τις ονομασίες προέλευσης και τις γεωγραφικές ενδείξεις της 24ης.10.2019 (L 271).
- Ο ΕΛ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ ορίζεται ως αρμόδια αρχή για την επαλήθευση της συμμόρφωσης των προϊόντων της παρ. 1 του άρθρου 3 με τις προδιαγραφές Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π. και για τους σχετικούς ελέγχους. Ειδικότερα ο ΕΛ.Γ.Ο.-ΔΗΜΗΤΡΑ:
α) παραλαμβάνει, αξιολογεί και εγκρίνει τις αιτήσεις ένταξης στο σύστημα ελέγχου σύμφωνα με τις παρ. 3 και 4 του άρθρου 5,
β) χορηγεί πιστοποιητικό καταχώρισης στο Μητρώο Εγκεκριμένων Επιχειρήσεων και Δικαιούχων Χρήσης των Ενδείξεων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. και Ε.Π.Ι.Π. του άρθρου 7 (εφεξής «Μητρώο») σε επιχειρήσεις, σύμφωνα με την περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 45 και την περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 77 του Βασικού Κανονισμού, εγκρίνει τη χρήση των καταχωρισμένων ονομασιών, των ενδείξεων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε ή Ε.Π.Ι.Π., του ενωσιακού συμβόλου, καθώς και του σήματος πιστοποίησης του ΕΛ.Γ.Ο.- ΔΗΜΗΤΡΑ (σύμβολο/σήμα AGROCERT) και χορηγεί τον κωδικό πιστοποίησης,
γ) καταρτίζει, τηρεί και δημοσιοποιεί το Μητρώο, σύμφωνα με την περ. β) της παρ. 1 του άρθρου 45 και την περ. β) της παρ. 1 του άρθρου 77 του Βασικού Κανονισμού,
δ) ελέγχει την τήρηση και τη διασφάλιση των προδιαγραφών των γεωργικών προϊόντων ή τροφίμων με τις προδιαγραφές Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π., σύμφωνα με τα άρθρα 39 και 72 του Βασικού Κανονισμού, σε οποιαδήποτε επιχείρηση εμπλέκεται στην αλυσίδα από την παραγωγή έως τη διακίνηση και την εμπορία τους και πραγματοποιεί δειγματοληπτικούς ελέγχους για την εξακρίβωση της τήρησης των προδιαγραφών στο στάδιο της πρωτογενούς παραγωγής. Κατά τη διενέργεια των ελέγχων αυτών, ο ΕΛ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ μπορεί να συνεπικουρείται από τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (Δ.Α.Ο.Κ.) των οικείων Περιφερειών και Περιφερειακών Ενοτήτων,
ε) διεξάγει ελέγχους στα σημεία χονδρικής και λιανικής πώλησης και διάθεσης, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού εμπορίου, για την ορθή χρήση της καταχωρισμένης ονομασίας, των ενδείξεων, σημάτων και συμβόλων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. και Ε.Π.Ι.Π., του ενωσιακού συμβόλου, της επισήμανσης πιστοποίησης και κάθε επισήμανσης, σημείου και απεικόνισης που φέρουν τα προϊόντα, το διαφημιστικό υλικό, τα συνοδευτικά παραστατικά, τη διάθεση στην αγορά προϊόντων που φέρουν καταχρηστικά ενδείξεις, σήματα ή σύμβολα που παραπέμπουν σε προϊόντα Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π., σύμφωνα με τα άρθρα 42 και 74 του Βασικού Κανονισμού, καθώς και την επισήμανση των προϊόντων με Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε. που χρησιμοποιούνται ως συστατικό, σύμφωνα με το άρθρο 27 του Βασικού Κανονισμού,
στ) επιβάλλει τα διοικητικά μέτρα συμμόρφωσης του άρθρου 13,
ζ) υποβάλλει ετήσια απολογιστική έκθεση στη Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τα αποτελέσματα των ελέγχων του,
η) εισηγείται την επιβολή προστίμων,
θ) συνεργάζεται με τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων, τις Δ.Α.Ο.Κ. των Περιφερειών και Περιφερειακών Ενοτήτων και οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του,
ι) προβαίνει σε επιτόπιους ελέγχους σε περιπτώσεις καταγγελιών που περιέρχονται με οποιονδήποτε τρόπο σ’ αυτόν προκειμένου να εξακριβώσει τη βασιμότητά τους,
ια) υποβάλλει μηνύσεις στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές για αξιόποινες πράξεις που διαπιστώνει, στο πλαίσιο άσκησης των καθηκόντων του, και παρίσταται κατά την ποινική προδικασία και δίκη προς υποστήριξη της κατηγορίας,
ιβ) καταρτίζει, τηρεί και επικαιροποιεί τον Κανονισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης Προϊόντων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π. του άρθρου 10,
ιγ) εισηγείται προς τη Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας σχετικά με την τήρηση ή μη των προϋποθέσεων αναγνώρισης των ομάδων παραγωγών του άρθρου 16,
ιδ) λαμβάνει τα κατάλληλα διοικητικά και δικαστικά μέτρα για την απενεργοποίηση της πρόσβασης σε ονόματα τομέα από την επικράτεια, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 42 του Βασικού Κανονισμού.
- Οι Δ.Α.Ο.Κ. των Περιφερειών και Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας:
α) δύναται, όπως ορίζεται στην παρ. 6 του άρθρου 8, να συμμετέχουν στα κλιμάκια ελέγχου για την εξακρίβωση της συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές προϊόντων με Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π., κατόπιν αιτήματος του ΕΛ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ, με υπαλλήλους που ορίζονται με απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη,
β) συνεργάζονται με τον ΕΛ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ με σκοπό την εξακρίβωση της συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές προϊόντων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π. στην περιοχή αρμοδιότητάς τους και παρέχουν τη συνδρομή τους στους διενεργούμενους ελέγχους.