Πολύπλοκη η τροφική αλυσίδα της Ε.Ε.

Ενημέρωση σχετικά με την πολυπλοκότητα της τροφικής αλυσίδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει έκθεση της Κομισιόν που δόθηκε στη δημοσιότητα το μήνα Μάρτιο. Για να έχουμε μια εικόνα, παραθέτουμε το συμπέρασμα της Κομισιόν, που αποτελεί μέρος της έκθεσής της προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, έκθεση η οποία αφορούσε τη συνολική λειτουργία των επίσημων ελέγχων στα κράτη μέλη σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων, την υγεία και την καλή μεταχείριση των ζώων και την υγεία των φυτών.

Σύμφωνα λοιπόν με τα πιο πρόσφατα δεδομένα της Eurostat, η αξία της συνολικής παραγωγής από την τροφική αλυσίδα της Ε.Ε. ανέρχεται σε περίπου 750 δισεκατομμύρια ευρώ. Η συνολική απασχόληση στον κλάδο, από την πρωτογενή παραγωγή έως τη λιανική πώληση και την τροφοδοσία, υπερβαίνει τα 48 εκατομμύρια. Υπάρχουν περίπου 14 εκατομμύρια παραγωγοί πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής και 3 εκατομμύρια επιχειρήσεις τροφίμων που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα της ΕΕ, από τη μεταποίηση τροφίμων έως τη λιανική πώληση και την τροφοδοσία. Αυτά τα συνολικά αριθμητικά στοιχεία δίνουν μια ιδέα ως προς την κλίμακα της βιομηχανίας τροφίμων. Το μέγεθός της είναι τεράστιο, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία και είναι πολύπλοκη.

Στην πρωτογενή παραγωγή, για παράδειγμα, το μέσο μέγεθος αγροκτήματος κυμαίνεται από περίπου 90 εκτάρια σε χώρες όπως η Τσεχική Δημοκρατία έως περίπου 50 εκτάρια σε χώρες όπως το ΗΒ, η Γαλλία και η Γερμανία, και λιγότερο από 8 εκτάρια σε άλλες χώρες όπως η Πολωνία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Υπάρχουν επίσης μεγάλες διακυμάνσεις ως προς τους τύπους γεωργικής παραγωγής που εφαρμόζονται στην ΕΕ• αυτό οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στις γεωργικές και κλιματικές συνθήκες, αλλά και σε μακροχρόνιες γεωργικές παραδόσεις.

Στην Ε.Ε. υπάρχουν περίπου 300.000 επιχειρήσεις μεταποίησης τροφίμων. Εντούτοις, για πολλά προϊόντα – όπως το κρασί, το ελαιόλαδο, τα αβγά και το τυρί – είναι δυνατόν η μεταποίηση να πραγματοποιείται από γεωργικές εκμεταλλεύσεις και όχι από επιχειρήσεις μεταποίησης. Η επικέντρωση μόνο στον τομέα της μεταποίησης θα υποβάθμιζε το συνολικό μέγεθος και την πολυπλοκότητα του συστήματος τροφίμων στην ΕΕ.

Στο πλαίσιο του κλάδου μεταποίησης ειδικότερα, ένας μικρός αριθμός επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε παγκόσμια κλίμακα αντιπροσωπεύει πολύ μεγάλο μερίδιο της παραγωγής. Στον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων για παράδειγμα, το 1% των επιχειρήσεων παράγει πάνω από το 60% της συνολικής ενωσιακής παραγωγής. Εκτός από την πρωτογενή παραγωγή, ο μεγαλύτερος αριθμός επιχειρήσεων τροφίμων βρίσκεται προς το τέλος της τροφικής αλυσίδας, στους τομείς του λιανικού εμπορίου και της τροφοδοσίας. Υπάρχουν πάνω από ένα εκατομμύριο επιχειρήσεις λιανικής πώλησης τροφίμων στην ΕΕ. Πολλές από αυτές είναι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, αν και από την άποψη των συνολικών πωλήσεων, στον τομέα κυριαρχεί ένας μικρός αριθμός μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ.

Υπάρχουν σχεδόν 1,4 εκατομμύρια εστιατόρια και εγκαταστάσεις μαζικής εστίασης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρασχέθηκαν από τις εθνικές αρχές, εκτιμάται ότι περισσότερα από 100.000 άτομα απασχολούνται άμεσα ή έμμεσα σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για τη διεξαγωγή των ελέγχων για την ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών, την υγεία των ζώων, την καλή μεταχείριση των ζώων και την υγεία των φυτών. Το δυναμικό αυτό είναι πολύ σημαντικό, αλλά κατά τη σύγκριση των στόχων για τους ελέγχους με το πραγματικό ποσοστό εκτέλεσης, ορισμένες εθνικές αρχές αναφέρουν την έλλειψη προσωπικού ως έναν από τους λόγους για τους οποίους δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι για τους ελέγχους. Ορισμένα κράτη μέλη, όπως οι Κάτω Χώρες, δηλώνουν με αρκετή σαφήνεια ότι τα συστήματα ελέγχου τους και οι δραστηριότητές τους προσαρμόζονται, προκειμένου να συνεκτιμώνται η πραγματική μείωση προσωπικού και ο εξορθολογισμός που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Η εκτίμηση της επικινδυνότητας και η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων για τους ελέγχους, αποτελούν βασικά στοιχεία αυτής της προσαρμογής.