Ευλογιά: Η θέση του Παν. Θεσσαλίας για τον εμβολιασμό

Τον σκεπτικισμό τους σχετικά με το ενδεχόμενο πραγματοποίησης εμβολιασμών για την αντιμετώπιση της έξαρσης ευλογιάς των προβάτων, εξέφρασαν ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χαράλαμπος Μπιλλίνης και ο Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γιώργος Χ. Φθενάκης.

Οι δύο επιφανείς επιστήμονες σημειώνουν πως τα διαθέσιμα εμβόλια κατά της ευλογιάς των προβάτων δεν έχουν επίσημη άδεια κυκλοφορίας με βάση ενδελεχή έλεγχο από κρατικές αρχές, σε καμία χώρα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, αναφέρουν ότι σε κανένα κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν χρησιμοποιηθεί εμβόλια σε μεγάλη κλίμακα.

Κάτω από το 65% η αποτελεσματικότητα των εμβολίων

Στη σχετική ανακοίνωση σημειώνεται ακόμα πως η αναφερόμενη αποτελεσματικότητα των εν λόγω εμβολίων δεν υπερβαίνει το 65% των εμβολιασμένων ζώων. Ως συνέπεια αυτού, ακόμη και μετά την εφαρμογή καθολικού εμβολιασμού των ζώων, θα υπάρχουν ζώα που θα εμφανίζουν κλινική νόσηση από τη λοίμωξη.

Επιπλέον, τονίζεται πως δεν υπάρχουν διαθέσιμες ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τη διάρκεια της παρεχόμενης ανοσοπροστασίας από τα εν λόγω εμβόλια. Άρα, σύμφωνα με τους δύο καθηγητές, δεν έχουν διευκρινιστεί ούτε η διάρκεια προφύλαξης των προβάτων από τη λοίμωξη, ούτε το χρονικό σημείο εφαρμογής επαναληπτικής δόσης για συνέχιση της προστασίας.

Σε γειτονική μας χώρα, εφαρμόζεται εμβολιασμός κατά της ευλογιάς εδώ και περισσότερα από 10 χρόνια. Μολαταύτα, η λοίμωξη δεν έχει εκριζωθεί, παραμένει ενδημική και προκαλεί οικονομικές απώλειες στην προβατοτροφία εκείνης της χώρας.

Οι δυσκολίες εφαρμογής και ο κίνδυνος εφησυχασμού

Οι δύο καθηγητές σημειώνουν πως η εφαρμογή του εμβολιασμού σε όλα τα πρόβατα της χώρας μας θα απαιτήσει μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου θα παρατηρούνται συνεχώς νέα κρούσματα της λοίμωξης. Ως αποτέλεσμα της ύπαρξης κλινικών περιστατικών παρά την πραγματοποίηση εμβολιασμών, θα συνεχιστεί η εφαρμογή των αυστηρών μέτρων βιοασφάλειας, καθώς και η θανάτωση των κλινικά ασθενών ζώων.

Επιπλέον πρόβλημα αποτελεί το γεγονός πως δεν υπάρχουν διαθέσιμες διαγνωστικές εξετάσεις, που να διαχωρίζουν με ακρίβεια τα ζώα που εμβολιάστηκαν από τα ζώα που νόσησαν από φυσική λοίμωξη.

Υπογραμμίζεται πως η εφαρμογή εμβολιασμών θα οδηγήσει σε εφησυχασμό και μείωση της επιτήρησης, δεδομένου δε τα εμβόλια δεν είναι αποτελεσματικά (όπως αναφέρθηκε παραπάνω), αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω έξαρση της λοίμωξης.

Τελικά, παρά την εφαρμογή εμβολιασμού, τα πρόβατα θα μολύνονται, θα νοσούν, θα θανατώνονται, αλλά εν τω μεταξύ θα έχει χαθεί η δυνατότητα της χώρας για χαρακτηρισμό της ως απαλλαγμένης από ευλογιά. Εξαιτίας της αδυναμίας διάκρισης μεταξύ ζώων που εμβολιάστηκαν και ζώων που νόσησαν από φυσική λοίμωξη, θα πρέπει να αντικατασταθεί όλο το υπάρχον σημερινό ζωικό κεφάλαιο της προβατοτροφίας στη χώρα. Έτσι, θα απαιτηθούν 8 έως 10 έτη τουλάχιστον, πριν να γίνει εφικτή η αξιολόγηση για χαρακτηρισμό της χώρας ως απαλλαγμένης από ευλογιά.

Η αποτελεσματικότερη λύση είναι η τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας

Η αποτελεσματική προσέγγιση για τον έλεγχο της κατάστασης είναι η πιστή και αυστηρή τήρηση από όλους τους εμπλεκόμενους των μέτρων και κανονισμών βιοασφάλειας στις προβατοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Σε παλαιότερες περιπτώσεις έξαρσης ευλογιάς στη χώρα μας, η αντιμετώπιση ήταν αποτελεσματική, επειδή τηρούνταν πιστά τα μέτρα βιοασφάλειας. Προφανώς, σύμφωνα με τους καθηγητές, η δυσκολία στον έλεγχο της κατάστασης τώρα, οφείλεται ακριβώς στη μη τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας.

Η μόνη στρατηγική που μπορεί να δώσει αποτέλεσμα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα είναι η αυστηρή τήρηση από όλους του εμπλεκόμενους των μέτρων και πρωτόκολλων βιοασφάλειας, σε όλα τα επίπεδα στην αλυσίδα της προβατοτροφίας στη χώρα μας.

Σημειώνεται, τέλος, πως ο Πρύτανης, Χαράλαμπος Μπιλλίνης (αριστερά), είναι Καθηγητής Ιολογίας – Ιογενών Νοσημάτων Τμήματος Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθυντής Εργαστηρίου Μικροβιολογίας και Παρασιτολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ο Κοσμήτορας Σχολής Επιστημών Υγείας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γιώργος Χ. Φθενάκης (δεξιά), είναι ειδικευμένος κτηνίατρος -Διαχείριση υγείας μικρών μηρυκαστικών & -Κτηνιατρική αναπαραγωγή και Καθηγητής του Τμήματος Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

ΣΕΒΓΑΠ: Γιατί ο εμβολιασμός για την ευλογιά είναι λάθος

Την έντονα αντίθετη άποψή του στον εμβολιασμό των προβάτων, διότι τα οφέλη θα είναι πολύ λιγότερα απ’ ότι πιστεύουν πολλοί, ενώ οι συνέπειες υπολογίζεται να είναι πολύ μεγαλύτερες, επισημαίνει Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων – ΣΕΒΓΑΠ. Μάλιστα, ο Σύνδεσμος προτείνει την τήρηση αυστηρότατων μέτρων βιοασφάλειας -με αποτρεπτικές κυρώσεις σε οποιαδήποτε απόκλιση- μέχρι την εξάλειψη της νόσου, ως λύση, η οποία δυστυχώς δεν είχε βρει εφαρμογή έως τώρα.

Το πρόβλημα της ευλογιάς μεγαλώνει και δυστυχώς η ανάπτυξή του είναι ανεξέλεγκτη. Τα τελευταία μέτρα βιοασφάλειας που ανακοίνωσε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων μπορεί να συμβάλουν στον έλεγχο της νόσου, μόνον εάν εφαρμοσθούν μέχρι την εξάλειψή της (και όχι για 10 ημέρες όπως έχει ανακοινωθεί) και κυρίως μόνον εφ’ όσον αυστηρότατα εφαρμοσθούν και χωρίς καμία εξαίρεση. Διαφορετικά, θα υπάρξει σοβαρή επιδείνωση με τραγικές επιπτώσεις στον κλάδο.

Τη θέση αυτή ο Σύνδεσμος τη στηρίζει στα εξής στοιχεία:

• Τα εμβόλια δε θα εξαλείψουν τελείως τον κίνδυνο. Τον μειώνουν μόνο σε κάποιο βαθμό (60%-85%), αναλόγως με το στέλεχος του εμβολίου, την κατάσταση του ζώου, την κάλυψη του κοπαδιού και τη σωστή εφαρμογή του εμβολιασμού.
• Ο εμβολιασμός δεν έχει εφαρμοσθεί σε καμία χώρα της ΕΕ για την εξάλειψη της ευλογιάς.
• Τα εμβόλια δε θεραπεύουν τα μολυσμένα ζώα. Αντιθέτως, με τον εμβολιασμό υπάρχει ο κίνδυνος των λεγόμενων «συγκαλυμμένων μολύνσεων». Αυτό οφείλεται στο ότι μπορεί να καλύψει την εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων, χωρίς να εξαλείφει εντελώς τον ιό.
• Στα εμβολιασμένα ζώα ενός κοπαδιού, αν έστω και ένα από αυτά νοσεί, το πρωτόκολλο της Βιοασφάλειας υποχρεώνει τη θανάτωση όλων των ζωών του κοπαδιού.
• Πολλές τρίτες χώρες, όπως η Αμερική, η Αυστραλία, η Κίνα, η Μεγάλη Βρετανία, η Ιαπωνία, η Ρωσία κ.ά., απαγορεύουν την εισαγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων από χώρες που έχουν εμβολιάσει τα κοπάδια τους για την ευλογιά, παρόλο που δεν υφίσταται θέμα μετάδοσης της νόσου στους καταναλωτές τους. Ο εμβολιασμός επομένως θα είχε αυτομάτως τεράστια εμπορική και οικονομική συνέπεια στις εξαγωγές της Φέτας, η οποία είναι πολύ δύσκολο (αν όχι αδύνατο) να μπορέσει να αποκατασταθεί ακόμη και μετά από πολλά χρόνια.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο ΣΕΒΓΑΠ διαφωνεί κατηγορηματικά με την εφαρμογή εμβολιασμού στα αιγοπρόβατα της χώρας για τον περιορισμό της νόσου.