Νομοθετικό ψήφισμα για τα μεταλλαγμένα, στο ευρωκοινοβούλιο

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ευελιξία να αποφασίζουν για τον περιορισμό ή την απαγόρευση της καλλιέργειας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) και να μπορούν να χρησιμοποιούν περιβαλλοντικούς λόγους ως βάση για τις εν λόγω αποφάσεις. Αυτό τονίζεται στο νομοθετικό ψήφισμα που ενέκρινε σήμερα, Τρίτη, 5 Ιουλίου, το ΕΚ.

Το σχέδιο τροποποίησης της ισχύουσας νομοθεσίας – το οποίο εγκρίθηκε σήμερα με 548 ψήφους υπέρ, 84 κατά και 31 αποχές – θα συζητηθεί τώρα στο Συμβούλιο των κρατών μελών. Η εισηγήτρια του ΕΚ, Corinne Lepage (Φιλελεύθεροι, Γαλλία), δήλωσε τα εξής: "Χαίρομαι που το Κοινοβούλιο έφθασε σε συμφωνία για το δύσκολο ζήτημα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ), το οποίο απασχολεί το κοινό εδώ και χρόνια. Εάν το Συμβούλιο καταφέρει να βρει μια κοινή θέση, η ισορροπημένη αυτή συμφωνία θα επιτρέψει στις χώρες και τις περιφέρειες να έχουν το δικαίωμα να μην καλλιεργήσουν ΓΤΟ, εφόσον δεν το επιθυμούν".

Λόγοι για την απαγόρευση της καλλιέργειας ΓΤΟ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προτείνει να χορηγηθεί στα κράτη μέλη της ΕΕ το δικαίωμα να απαγορεύουν τέτοιες καλλιέργειες και να χρησιμοποιούν ως βάση αιτιολόγησης μία πληθώρα λόγων, εκτός, όμως, από εκείνους που συνδέονται με την αξιολόγηση των δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία και το περιβάλλον, οι οποίοι θα αξιολογούνταν αποκλειστικά από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων.

Το ΕΚ επέμεινε ότι τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να εμποδίζονται από το να δηλώνουν, συμπληρωματικά, λόγους που συνδέονται με την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς αυτό θα προσδώσει σε αυτές τις αποφάσεις μία πιο σταθερή νομική βάση στο πλαίσιο των διεθνών εμπορικών κανόνων.

Παραδείγματα χρήσης τέτοιων λόγων είναι η πρόληψη της ανάπτυξης της αντίστασης στα φυτοφάρμακα, η διατήρηση της βιοποικιλότητας ή η έλλειψη στοιχείων σχετικά με τις δυνητικές αρνητικές συνέπειες από την ελευθέρωση ΓΤΟ στο περιβάλλον.

Επιπλέον, το ΕΚ θεώρησε ότι και οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως νόμιμοι λόγοι για την απαγόρευση, π.χ. όταν δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι ακούσιας παρουσίας ΓΤΟ σε συμβατικές ή βιολογικές καλλιέργειες.

Το κόστος της παρουσίας ΓΤΟ σε συμβατικές καλλιέργειες

Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι όλα τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν μέτρα για την πρόληψη της ακούσιας παρουσίας των ΓΤΟ σε άλλα προϊόντα συμβατικών ή βιολογικών καλλιεργειών, ενώ χρειάζεται να εξασφαλίσουν ότι θα υπάρχει οικονομική ευθύνη για τους υπαίτιους.

Επικαιροποίηση των ευρωπαϊκών ελέγχων ασφαλείας

Ο έλεγχος ασφαλείας και η έγκριση, σε επίπεδο ΕΕ, για την καλλιέργεια ΓΤΟ θα εξακολουθήσει να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση. Η συγκεκριμένη νομοθετική πρόταση δεν επηρεάζει τη διαδικασία αυτή, αλλά οι ευρωβουλευτές επισημαίνουν ότι οι κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να βελτιωθούν. Επί του παρόντος, δύο ποικιλίες γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών έχουν λάβει έγκριση από την ΕΕ: ένα στέλεχος αραβόσιτου και ένα είδος πατάτας. Ωστόσο, λίγα είναι τα κράτη μέλη που καλλιεργούν αυτά τα είδη για εμπορικούς σκοπούς. Η Ελλάδα, η Αυστρία, η Γαλλία, η Ουγγαρία, η Γερμανία και το Λουξεμβούργο έχουν ενεργοποιήσει τη λεγόμενη "ρήτρα διασφάλισης" στην υφιστάμενη ευρωπαϊκή οδηγία (2001) και απαγορεύουν ρητά την καλλιέργεια ορισμένων ΓΤΟ.